ثوبان بن بجددثَوْبان بن بُجدُد، محدّث و از صحابیان پیامبر اکرم و کنیهاش ابوعبداللّه بود. برخی او را اهل سِراة (مکانی بین مکه و یمن) و برخی اهل حِمیَر دانسته اند. [۱]
ابن عبدالبرّ، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۱، ص۲۱۸، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ( ۱۳۸۰/ ۱۹۶۰ ).
نام پدرش را بُجْدُد و نیز جَحْدَر ثبت کرده اند. [۴]
ابن اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، ج۱، ص۲۴۹، قاهره ۱۲۸۰ـ۱۲۸۶، چاپ افست بیروت.
[۵]
ابن حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ج۱، ص۵۷۳، چاپ صدقی جمیل عطار، بیروت ۱۴۱۵/ ۱۹۹۵.
[۶]
محمدبن اسماعیل صنعانی، سُبُل السلام : شرح بلوغ المرام من جمع ادلة الاحکام، ج۱، ص۱۲۴، چاپ فواز احمد زمرلی و ابراهیم محمد جمل، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.
اما زرکلی [۷]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۰۲، بیروت ۱۹۹۹.
یجدد ذکر کرده است.
۱ - ارتباط ثوبان با پیامبرپیامبر اکرم ثَوْبان بن بُجدُد را خرید و سپس آزاد کرد و او را در بازگشت به دیار خود یا ماندن نزد پیامبر مختار کرد. ثوبان نزد پیامبر ماند و تا هنگام رحلت پیامبر پیوسته در رکاب ایشان بود. [۸]
ابن اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، ج۱، ص۲۴۹، قاهره ۱۲۸۰ـ۱۲۸۶، چاپ افست بیروت.
۲ - ثوبان پس از وفات پیامبرثوبان پس از رحلت پیامبر به شام رفت. مدتی در رَمْلَه و مصر به سر برد و سرانجام در حِمْص اقامت گزید. او در ۴۴، و به نقلی در ۵۴، در زمان خلافت معاویه، در همان شهر درگذشت. [۹]
ابن حبان، کتاب الثقات، ج۳، ص۴۸، حیدرآباد دکن ۱۳۹۳ـ۱۴۰۳/ ۱۹۷۳ـ۱۹۸۳، چاپ افست بیروت.
[۱۰]
ابن عبدالبرّ، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۱، ص۲۱۸، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ( ۱۳۸۰/ ۱۹۶۰ ).
[۱۲]
ابن اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، ج۱، ص۲۴۹، قاهره ۱۲۸۰ـ۱۲۸۶، چاپ افست بیروت.
[۱۳]
ابن حجر عسقلانی، کتاب الاصابة فی تمییز الصحابة، ج۱، ص۲۰۴، چاپ افست بیروت.
۳ - مقام و منزلت ثوبانثوبان از پیامبر ۱۲۸ حدیث نقل کرده [۱۴]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۰۲، بیروت ۱۹۹۹.
و جماعتی از تابعین، مانند شدّادبن أوس انصاری، جبَیْربن نُفَیْر حَضْرَمی، ابوادریس خَولانی، ابوسلام أسود حبشی و ابواسماء رَحْبی، از او روایت کرده اند. [۱۵]
ابن عبدالبرّ، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۱، ص۲۱۸، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ( ۱۳۸۰/ ۱۹۶۰ ).
[۱۷]
ابن اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، ج۱، ص۲۴۹، قاهره ۱۲۸۰ـ۱۲۸۶، چاپ افست بیروت.
بخاری و مسلم و دیگر مشایخ بزرگِ حدیث نیز در نوشته های خود، احادیثی از وی نقل کرده اند. [۱۸]
ابن کثیر، السیرة النبویة، ج۴، ص۶۲۱، چاپ مصطفی عبدالواحد، قاهره ۱۳۸۳۱۳۸۶/ ۱۹۶۴۱۹۶۶، چاپ افست بیروت.
ابونُعَیم اصفهانی [۱۹]
احمدبن عبداللّه ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، ج۱، ص۱۸۰ـ۱۸۳، بیروت ۱۳۸۷/ ۱۹۶۷.
او را از عارفان اهل بصیرت دانسته است.
۴ - فهرست منابع(۱) ابن اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، قاهره ۱۲۸۰ـ۱۲۸۶، چاپ افست بیروت؛ (۲) ابن حبان، کتاب الثقات، حیدرآباد دکن ۱۳۹۳ـ۱۴۰۳/ ۱۹۷۳ـ۱۹۸۳، چاپ افست بیروت؛ (۳) ابن حجر عسقلانی، کتاب الاصابة فی تمییز الصحابة، مصر ۱۳۲۸، چاپ افست بیروت؛ (۴) ابن حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، چاپ صدقی جمیل عطار، بیروت ۱۴۱۵/ ۱۹۹۵؛ (۵) ابن عبدالبرّ، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ( ۱۳۸۰/ ۱۹۶۰ )؛ (۶) ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۱۵ـ۱۴۲۱/ ۱۹۹۵ـ۲۰۰۰؛ (۷) ابن کثیر، السیرة النبویة، چاپ مصطفی عبدالواحد، قاهره ۱۳۸۳ـ۱۳۸۶/ ۱۹۶۴ـ۱۹۶۶، چاپ افست بیروت؛ (۹) احمد بن عبداللّه ابو نعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، بیروت ۱۳۸۷/ ۱۹۶۷؛ (۱۰) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۹۹؛ (۱۱) محمدبن اسماعیل صنعانی، سُبُل السلام : شرح بلوغ المرام من جمع ادلة الاحکام، چاپ فواز احمد زمرلی و ابراهیم محمد جمل، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴؛ ۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ثَوْبان بن بُجدُد»، شماره۴۲۸۴. ردههای این صفحه : اصحاب پیامبر | رجال
|